Το Ταξίδι του Σπόρου
Κάθε χρόνο ακολουθείται πιστά και διαρκώς όσο εμείς κινούμαστε, εργαζόμαστε, σκεφτόμαστε, ο κύκλος της ζωής στον κόσμο των φυτών.
Ανθίζουν τα λουλούδια την άνοιξη, καλούν για γονιμοποίηση, στρώνουν το χαλί με όλη τους την χάρη και ομορφιά, ώστε να προσελκύσουν τους γονιμοποιητές εναποθέτουν το καλοκαίρι στην γη τον καρπό του έρωτά τους, ποτίζονται το φθινόπωρο και καρτερούν στο χώμα τον χειμώνα.
Πώς «χορεύει» στο χώμα ο καρπός;
Όπως το ανθρώπινο έμβρυο, έτσι και το φυτικό περιλαμβάνει μέσα του όλη εκείνη την πληροφορία που θα το μεταμορφώσει σε ώριμο ενήλικο φυτό. Ο κάθε σπόρος προστατεύεται από το περιβάλλον μέσω ενός σκληρού, σχεδόν αδιαπέραστου χιτώνα που λέγεται περικάρπιο και άλλοτε ήταν η ωοθήκη του άνθους. Μέσα του βρίσκεται το τρυφερό έμβρυο και το ενδοσπέρμιο, η αποθήκη θρεπτικών ουσιών-θα λέγαμε κάποιου είδους πλακούντας.
Ο σκληρός αυτός χιτώνας που περικλείει το έμβρυο, δεν είναι απολύτως στεγανός. Έχει στην επιφάνεια του πόρους ή μικρές οπές ώστε να μπορούν το νερό και ο αέρας να εισέλθουν στο εσωτερικό, γιατί όπως καθετί ζωντανό έτσι και ο σπόρος, ως μια οντότητα, «αναπνέει», δέχεται οξυγόνο και αποδίδει διοξείδιο του άνθρακα. Μέχρις ότου να φυτρώσουν τα φύλλα του και να παράγουν τα ίδια οξυγόνο.
Η Φύση γνωρίζει ακριβώς πότε ο σπόρος είναι έτοιμος να βλαστήσει (ή να εκδηλωθεί) και μέχρι να φτάσει η κατάλληλη στιγμή παραμένει σε «λήθαργο». Η βλάστηση του σπόρου δεν είναι μια τυχαία διαδικασία. Είναι μια λεπτά ενορχηστρωμένη συνθήκη κατά την οποία ο σπόρος απορροφά και απορροφά νερό μέχρις ότου το σκληρό του περίβλημα διογκώνεται τόσο που εκρήγνυται!
Ο Κηπουρός γνωρίζει ότι το νερό θα πρέπει να είναι τόσο ακριβώς: η περίσσεια του προκαλεί ασφυξία στον σπόρο αφού δεν επιτρέπει στο οξυγόνο να κυκλοφορήσει ενώ η έλλειψη του τον ξεραίνει μέχρι θανάτου. Φυσικά, οφείλει να διατηρεί και την θερμοκρασία ιδανική: τόση ώστε να τον μαλακώσει... Χαμηλότερη δεν αρκεί, μεγαλύτερη από την ιδανική τον ξεραίνει.
Η διάσπαση της στεγανότητας του χιτώνα σηματοδοτεί την έναρξη της βλάστησης. Όμως και εδώ υπάρχει μια λεπτομέρεια. Αν ο σπόρος είναι θαμμένος πολύ βαθιά τότε όλη η ενέργεια που παρέχεται από την αποθήκη τροφίμων θα καταναλωθεί πριν ο πρώιμος βλαστός καταφέρει να φτάσει στην επιφάνεια. Όλοι οι σπόροι του ίδιου φυτού δεν είναι ίδιοι. Κάποιοι έχουν πιο σκληρό περίβλημα και απαιτούν περισσότερο νερό. Όμως ούτε και όλοι βλασταίνουν ταυτόχρονα, καθώς εν δυνάμει όλοι θα μπορούσαν και να καταστραφούν ταυτόχρονα.
Μόλις το περισπέρμιο διαρρηχθεί, εμφανίζεται πρώτα η ρίζα του νέου φυτού. Είναι η ρίζα που εμφανίζεται πρώτη, ώστε από το σκοτεινό χώμα να αντλήσει το ίδιο, το πλέον πολύτιμο νερό και μέσω του βλαστού να βγει στην επιφάνεια. Το άλλοτε καύκαλό του αποσυντίθεται στο χώμα και αποτελεί την πρώτη τροφή της νέας ρίζας: χρησιμοποιούνται τα πάντα. Σταδιακά ο βλαστός μεγαλώνει, το «δέρμα» του άλλοτε εμβρύου αποκολλάται και μεταμορφώνεται στα πρώτα φύλλα: Δεν πάει τίποτα χαμένο, είναι μια συνεχής διαδικασία μεταμόρφωσης.
Κάθε καρπός περικλείει μέσα του μέγιστη ευθύνη γίνει δέντρο.
Όπως στην Φύση έτσι και στον άνθρωπο, τα πάντα είναι φτιαγμένα με Τέχνη και λεπτότητα.
Έρχονται στιγμές που ο άνθρωπος αναζητά, χωρίς να το καταλαβαίνει καθαρά, μια άλλου είδους Γονιμοποίηση. Κάτι τον καίει...
Όταν και αν έχει την τύχη τα βέλη του Έρωτα να τον βρουν, τότε και μόνο μπορεί άλλοτε ως σπόρος, άλλοτε ως δέντρο να χορέψει τον δικό του Χορό.
Ίσως έτσι αφήσει το σκληρό του περίβλημα ως άλλος σπόρος, στα χέρια του επιδέξιου Κηπουρού που με χειρουργική λεπτότητα θα τον οδηγήσει να ξεδιπλώσει ένα - ένα όλα του τα φύλλα. Και όταν πια βλαστήσει και τα φύλλα του φουντώσουν, σίγουρος ότι «έφτασε τον στόχο», τότε ίσως να μυριστεί ότι είναι τελικά το Ταξίδι που λέγεται Ζωή…
Ιφιγένεια Γουγουτσά
Βιολόγος
